Snelkookpan
De snelkookpan is eigenlijk al een klein beetje verdwenen uit het huishouden. Vroeger (zo'n 30-40 jaar geleden) had ieder huishouden wel een snelkookpan. De snelkookpan deed precies wat z'n naam zei: snel koken.
In een snelkookpan wordt er voor gezorgd dat door een zeer hoge luchtdruk, het kookpunt van water ongeveer 30ºC hoger ligt dan normaal (= 100ºC). Door dit verhoogde kookpunt zijn bijvoorbeeld aardappeltjes veel sneller gaar!
Dit sneller gaar worden heeft te maken met een natuurkundige wet: maak de druk hoger en het kookpunt wordt ook hoger. De andere kant op werkt ook: verlaag de druk (boven in de bergen bijvoorbeeld) en het kookpunt wordt ook lager.
In de natuurkunde zijn er veel stellingen om te keren:
Een radio-ontvangmast vangt radiosignalen op en daar kan in een radio geluid van gemaakt worden. Maar geluid kan via een microfoon ook omgezet worden in radiosignalen (mobiele telefoon)
(Radio Kootwijk)
een draaiende dynamo laat een lamp branden. Maar vervang de lamp door een voeding en de dynamo gaat draaien (wordt daardoor elektromotor).
Het (zon)licht maakt in zonnecellen elektriciteit. Maar Elektriciteit kan ook een lamp (licht) laten branden.
De
bovenstaande stelling geldt ook bij een snelkookpan:
Van een snelkookpan kunnen we ook een
"langzaamkookpan" maken:
We voeren dit keer geen (extra) energie toe onder de pan
(met bijv. gas), waardoor de druk hoger wordt maar gaan de damp boven het water, in de pan, wegzuigen met een pomp.
Doordat we de damp weghalen wordt de druk in de pan lager.
Het water wil door die verminderde druk eerder verdampen, en doet dit ook.
Als we
dan de temperatuur aan de buitenkant van de
pan meten blijkt dat deze daalt; het (sneller) verdampen van het water in de pan
kost energie, dat
is eigenlijk de energie die normaal onder de pan wordt gebruikt door de vlam onder de
pan!
Als we blijven doorgaan met het verlagen van de druk, stroomt er dus warmte via de buitenkant van de pan naar
binnen (de pan 'wil' verwarmd worden), en wordt de omgeving koeler.
Zoals gezegd zijn veel begrippen omkeerbaar; probeer u dus voor te stellen dat als je de weggezogen damp uit de pan in de keuken naar een andere pan (buiten) pompt, de damp wil daar condenseren, als de druk maar weer hoger is! De damp heeft warmte onttrokken aan de pan in de keuken, deze warmte wordt afgevoerd in de pan buiten; de pan wordt warm, en koelt af in de buitenlucht. De pan is dus eigenlijk een koelinstallatie geworden!
Activiteiten
1) Waar zou bovenstaande opstelling voor gebruikt kunnen worden?2) Noem een reden waardoor de snelkookpan vrijwel is verdwenen uit de keuken.
3) Waarom is een snelkookpan een gevaarlijk stuk kookgerei?
4) In wat voor een soort keuken zal de snelkookpan in gebruik blijven? Geef een reden.
contact: info@techna.nl
| hans oostendorp stoommachine GL KB BB leerweg elektriciteit stroom spanning snelheid proeven natuurkunde techniek docent vmbo mavo vbo leerlingen kelvin celsius fahrenheit dichtheid massa mars volume brug motor constructie mir ruimte tandwielen regenboog licht laser straling atoom practicum maan zon planeten aarde saturnus zon elektromagnetisme elektromotor pascal magneet dynamo boiler ampere volt newton kracht hefboom moment onderwijs wps vernieuwde basisvorming lts vmbo les basisschool watt volt ohm spanning orkaan weer wolken rontgen licht kleur energie techna natuurkunde techniek scheikunde kinderen kids kidz werkstuk eenvoudig nieuwe manier van lesgeven presentatie powerpoint proef hersenknerser hotpot vraag vragen opdracht opdrachten schakelingen batterij schakelaar elektriciteitscentrale serie parallel componenten weerstand leerling meester klas les aantekeningen examen eenvoudig nask leraar lerares docente kerndoel competenties pdf 4e klas 3e 2e 1e belgie start profieldelen vernieud keuzedelen competentie |