Eenheden

In de natuurkunde, scheikunde en techniek kan van alles gemeten worden. Als er gemeten wordt, wil je graag weten hoeveel er gemeten is. Stel altijd de vraag: "hoeveel wat?".

1000den jaren lang was het geen probleem allerlei lichaamsafmetingen te gebruiken om afstand te meten. Er werden hoofdzakelijk korte afstanden gemeten. 

Pas de laatste 2000-3000 jaar zijn er andere afmetingen bijgekomen: de inhoud, tijd, methoden om oppervlakte te bepalen.

De Babyloniërs (± 2000 v Chr.) vonden de balans uit zodat massa's vergeleken konden worden. Zij gebruikten verschillende stenen (op maat gekapt) om zo een vergelijking met het te meten voorwerp te maken. bijvoorbeeld: deze 6 appels hebben een massa van 4 stenen (stone; nog steeds een eenheid in Groot Brittanië). Er wordt wel gezegd dat de  Babyloniërs voor het eerst standaard eenheden hebben bedacht.

Als we teruggaan naar de tijd van Noach’s Ark, was het gemis van een liniaal niet erg.

In die tijd werd er gebruik gemaakt van lichaamsafmetingen: De elleboog (van topje de middelvinger tot het puntje van de elleboog) was een veelgebruikte referentie 

De Romeinen hebben geprobeerd een standaard in te stellen voor wat betreft de afstand.

Pas in de 13e eeuw (1334) heeft Koning Edward  de eerste in Engeland de Yard gedefinieerd: een ijzeren staaf ( de ‘Iron Ulna’) had precies de lengte van 1 yard. Deze yard werd gebruikt als standaard lengtemaat.

In 1793 hebben franse wetenschappers in opdracht van Napoleon een nieuw meetsysteem bedacht: het metrieke stelsel, gebasseerd op wat zij ‘de meter’ noemde. De meter is, volgens deze wetenschappers in 1983: De afstand afgelegd door het licht in een vacuüm op 1/299.792.458e deel van een seconde

(overhandiging van de 'Iron Ulna' aan Koning Edward)

Ook Isaac Newton heeft zich beziggehouden met het standaardiseren van eenheden. Hij deed het vooral wetenschappelijk.

Napoléon Bonaparte gaf in 1793 wetenschappers de opdracht een nieuw stelsel van eenheden te bedenken. Hij vond het lastig dat overal waar hij kwam in zijn Rijk er andere eenheden werden gebruikt om te meten. De eenheden die werden bedacht waren te delen door 10: meter - decimeter - centimeter - millimeter. Doordat alles was te delen door eenzelfde getal (10), en er daardoor een andere meeteenheid ontstond, werd en wordt dit stelsel het metrieke stelsel genoemd.

Pas in 1837 werd dit stelsel echt geaccepteerd.

Amerikanen zijn in hun eenheden een beetje eigenwijs. Zij gebruiken tot op de dag van vandaag eenheden die bijna nergens anders in de wereld worden gebruikt. Hieronder staan er een paar en je kunt zien wat 'zij' bedoelen met hun eenheden. Als je een getal invult in het witte rechthoekje, kun je daarna op de rode letters klikken om te zien hoe 'wij' hetzelfde zeggen. Of juist hoe 'zij' onze eenheden omrekenen:

Snelheid op zee wordt ook anders gemeten. Deze snelheid wordt gemeten in knopen:

Verander de snelheid knopen in  km per uur

Verander de snelheid km per uur in knopen

 

De luchtdruk wordt in 'inches kwik' gemeten. Dat betekent dat zij een buis, met een doorsnede van 1 inch vullen met kwik. De hoogte van de kwikkolom wordt gemeten. De massa die de kwik heeft, geeft een bepaalde druk

Verander de luchtdruk inches in  millibar

Verander de luchtdruk millibar in  inches kwik

 

Ook de lengte-eenheid 'meter' wordt niet gebruikt. In plaats van meter wordt de lengtemaat 'voet' (feet) gebruikt:

Verander de lengte  voet in  meter

Verander de lengte meter in  voet

Activiteiten

1)  Als je de inhoud van iets wil meten welk meetgereedschap gebruik je dan?

2)  Als je de grootheid massa gebruikt, welke eenheid gebruik je dan om je meetresultaat te omschrijven?

3)  Noem tenminste 10 grootheden (daaraan kun je meten) met hun eenheid (daarin kun je de grootheid meten: grootheid lengte met de eenheid meter).

4)  Er is een nieuwe grootheid ontdekt: Pesten!!!. Bij deze grootheid moet nog een eenheid worden bedacht. Jij bedenkt meetgereedschap en de eenheid waarin gemeten wordt. Je legt in maximaal 40 woorden uit waarom juist dit meetinstrument met deze eenheid.

5)  Waarom worden er overal op de wereld (met uitzondering van Engeland) dezelfde grootheden en eenheden gebruikt?

Doe de proef

Maak de hersenknerser

 

contact: info@techna.nl

hans oostendorp stoommachine GL KB BB leerweg elektriciteit stroom spanning snelheid proeven natuurkunde techniek docent vmbo mavo vbo leerlingen kelvin celsius fahrenheit dichtheid massa mars volume brug motor constructie mir ruimte tandwielen regenboog licht laser straling atoom practicum maan zon planeten aarde saturnus zon elektromagnetisme elektromotor pascal magneet dynamo boiler ampere volt newton kracht hefboom moment onderwijs wps vernieuwde basisvorming lts vmbo les basisschool watt volt ohm spanning orkaan weer wolken rontgen licht kleur energie techna natuurkunde techniek scheikunde kinderen kids kidz werkstuk eenvoudig nieuwe manier van lesgeven presentatie powerpoint proef hersenknerser hotpot vraag vragen opdracht opdrachten schakelingen batterij schakelaar elektriciteitscentrale serie parallel componenten weerstand leerling meester klas les aantekeningen examen eenvoudig nask leraar lerares docente kerndoel competenties pdf 4e klas 3e 2e 1e belgie start profieldelen vernieud keuzedelen competentie